NHỮNG BÀI HỌC ĐƯỢC RÚT RA TỪ SAI LẦM CỦA NHÀ ĐẦU TƯ LIỀU LĨNH GEORGE SOROS

George Soros gặt hái nhiều chiến tích trên thị trường tài chính, nhưng điều đó không có nghĩa là George Soros không bao giờ thất bại. Đó cũng là một đặc thù của thị trường tài chính mà các nhà đầu tư cần quan tâm. Một thành tích trong quá khứ không thể bảo đảm cho thắng lợi trong một phi vụ đầu tư ở tương lai.

Năm 1962, Soros từng phạm phải một sai lầm khiến ông gần như phá sản, và sai lầm đó được xem như bài học kinh nghiệm sâu sắc nhất đối với ông. Ông đã tìm thấy cơ hội buôn bán chứng khoán của Studebaker. Công ty này đang phát hành các cổ phần “A”. Những cổ phần sẽ trở thành cổ phiếu thông thường trong một hoặc vài năm sau, nhưng tại thời điểm đó chúng đang được mang ra giao dịch với mức chiết khấu đáng kể so với các cổ phiếu thông thường. Thế nên Soros quyết định mua các cổ phần “A” đó và bán non cổ phiếu thông thường của Studebaker để lấy khoản tiền chênh lệch. Ông dự đoán rằng ở giai đoạn trước mắt, cổ phiếu của Studebaker sẽ giảm chút ít. Khi đó, ông định sẽ bán non tất cả, chỉ giữ lại cổ phần “A” để chờ đến lúc giá của chúng tăng lên. 

Nhưng mọi thứ ngày càng trở nên tồi tệ khi các cổ phần “A” cứ tụt lại mãi đằng sau và khoảng cách chênh lệch giá mỗi lúc một lớn hơn. Khi vụ giao dịch có những dấu hiệu bất lợi, Soros không vội vã rút lui mà vẫn kiên trì, thậm chí đầu tư thêm tiền để duy trì quyền bán của mình. Ông đã chi tiêu vượt quá khả năng. Ông không chuẩn bị trước phương án ngưng đầu tư trong trường hợp vụ mua bán diễn ra không như ý. Ông không sẵn sàng đón nhận sự cố bất ngờ là ông có thể sai. Đây chính là thất bại tài chính lớn đầu tiên của ông, và nó khiến ông phải nhìn nhận lại toàn bộ phương pháp tiếp cận thị trường của mình.

Sau đó, chắc hẳn bạn còn nhớ thời điểm một tháng trước vụ sụp đổ thị trường chứng khoán New York vào tháng 10 năm 1987, ảnh của George Soros đã xuất hiện trên bìa tạp chí Fortune với thông điệp sau: “Việc các loại cổ phiếu của Mỹ liên tục tăng giá và vượt ra khỏi những ước tính cơ bản về giá trị không có nghĩa là sau đó chúng phải tụt dốc nhanh chóng. Thị trường được định giá quá cao không có nghĩa là không bền vững. Nếu muốn biết cổ phiếu của Mỹ có thể được định giá cao đến mức nào, bạn hãy nhìn vào nước Nhật”.

Trong khi vẫn đang nói về tình hình tăng giá các loại chứng khoán của Mỹ, ông lại linh cảm về một sự sụp đổ sắp xảy ra ở Nhật. Sau đó, vào ngày 14/10/1987, ông còn nhắc lại quan điểm này trên tờ Financial Times.

Chỉ một tuần sau thôi, Quỹ Quantum của Soros bị thiệt hại hơn 350 triệu đôla khi thị trường chứng khoán của Mỹ (chứ không phải của Nhật) sụp đổ. Lợi nhuận cả năm đã lặng lẽ ra đi chỉ trong vài ngày. Qua sự việc này, Soros đã thừa nhận: “Thành công về tài chính của tôi đối lập hoàn toàn với khả năng của tôi trong việc dự đoán tình hình”.

Nhưng con số này vẫn chưa là gì so với khoản lỗ 2 tỷ USD mà ông nếm trải trong khủng hoảng nợ Nga ở năm 1998. Một năm sau, ông lại tiến hành một phi vụ lớn tại Mỹ khi dự đoán cổ phiếu Công ty Internet sẽ tụt dốc. Mặc dù dự đoán của ông đã đúng nhưng đợt thoái trào của các công ty “dot com” chỉ thực sự diễn ra một năm sau đó. Vì cú đầu tư sớm này mà ông tổn thất 700 triệu USD.

Năm 1999, quỹ lỗ 22% trong sáu tháng đầu năm, sau đó chuyển sang đầu tư vào các cổ phần công nghệ và cuối năm lãi được 35%. Việc đầu tư vào công nghệ và đầu cơ giá lên đồng euro đã khiến quỹ lãnh đủ vào đầu năm 2000. Trong bốn tháng đầu năm, quỹ lỗ 22%. Mệt mỏi với các cuộc chiến, Druckenmiller từ chức vào tháng tư năm đó.

Những thất bại khiến Soros chùn tay, ông tuyên bố rằng quỹ chuyển sang đầu tư vào những món lợi thấp hơn nhưng ít rủi ro hơn. Quỹ đã bị tụt từ 20 tỉ USD năm 1998 xuống còn 11 tỉ USD năm 2001. Sự việc còn trở nên tồi tệ hơn khi ông lao vào mua thêm cổ phiếu của hàng tá các công ty công nghệ cao đang có nguy cơ chết chìm. Mùa xuân năm 2000, chỉ số chứng khoán công nghệ Nasdaq cuối cùng đã rớt thê thảm kéo theo gần 3 tỷ USD tiền đầu tư của George Soros.

Bên cạnh đó, năm 2016, Soros đã phạm một sai lầm lớn trong giao dịch khi đặt cược bán khống lớn vào thị trường chứng khoán sau chiến thắng bầu cử của Donald Trump vào tháng 11.

Không những không có sự cố thị trường sau bầu cử, SPDR S&P 500 ETF Trust (NYSE: SPY ) còn tăng cao hơn 6,0% kể từ Ngày bầu cử. Tờ Wall Street Journal đưa tin Soros đã mất gần 1 tỷ USD khi đặt cược vào xu hướng giảm giá.

BÀI HỌC RÚT RA

Bài học số 1: Đầu cơ là trò chơi rủi ro lớn

Những người muốn đặt cược lớn cần phải chuẩn bị tinh thần lỗ lớn. Chính Soros cũng từng phải gánh chịu tổn thất khổng lồ. Rõ ràng, George Soros có nhiều trận thắng hơn là thua. Tuy nhiên, bài học cần được ghi nhớ là người định thực hiện trận đánh lớn cần có khả năng xử lý những thất bại lớn. Kiểu giao dịch giống Soros không dành cho những người yếu tim.

Bài học số 2 : Quá tự tin có thể gây nguy hiểm. Không nên tin rằng việc dự đoán động thái kế tiếp của thị trường chắc chắn sẽ mang về những khoản lợi nhuận khổng lồ.

Soros đã sai về phản ứng của thị trường đối với cuộc bầu cử và ông chắc chắn đã phải trả giá cho điều đó. Tuy nhiên, thay vì bướng bỉnh hay kiêu ngạo, ông nhận ra mình đã sai và từ bỏ công việc buôn bán. Soros đã cắt lỗ trước khi chúng trở nên tồi tệ hơn.

Bài học số 3: Thừa nhận khi bạn sai và bước tiếp.

Cuối cùng, ấn tượng nhất trong giao dịch thất bại của Soros và lý do khiến ông trở thành một trong những người giàu nhất thế giới là vì ông đã không bảo thủ đi theo một lối mòn sai. Thật đáng kinh ngạc, ngay cả sau khoản lỗ 1 tỷ USD trong hai tháng cuối năm, Soros Fund Management vẫn kết thúc năm 2016 với mức tăng trưởng 5% nhờ đặt cược tăng giá vào lĩnh vực tài chính và công nghiệp.

Bài học số 4: Đừng đánh giá thấp tầm quan trọng của quản lý rủi ro.

Nhiều nhà đầu tư mới nhìn thấy những tỷ phú như George Soros và có ý tưởng rằng Soros đơn giản là rất giỏi trong việc dễ thắng khi thực hiện các giao dịch liều lĩnh. Mặc dù ý tưởng này chắc chắn đúng ở một mức độ nào đó, nhưng phần lớn để trở thành một nhà giao dịch thành công về lâu dài thì cần quản lý rủi ro. Mọi người đều có lúc mắc phải sai lầm trên thị trường, nhưng việc hạn chế những sai lầm đó là một phần quan trọng để đầu tư thành công theo thời gian.