Bản tin, Đầu tư, Kinh nghiệm
QUÁ TỰ TIN
Chuyên gia nghiên cứu tâm lý nhận thức đã chứng minh rằng người ta chệch khỏi lý trí theo nhiều cách có hệ thống khi đưa ra những nhận định trong trạng thái không chắc chắn. Một trong những xu hướng thiên lệch phổ biến nhất đó là xu hướng quá chắc chắn vào khả năng và niềm tin của mình cũng như thái độ quá lạc quan khi đánh giá về tương lai.
Ví dụ trong cuốn sách bán chạy viết về hoạt động quản lý kinh doanh In search of Excellence (Kiếm tìm sự hoàn hảo), Peters và Waterman kể rằng khi lựa chọn ngẫu nhiên một nhóm nam giới trưởng thành được yêu cầu tự xếp hạng khả năng của họ trong việc duy trì quan hệ tốt đẹp với người khác, 100% đều xếp hạng họ ở nửa đầu danh sách, 25% tin rằng họ đứng đầu danh sách. Ngay cả khi đánh giá về khả năng chơi thể thao, một lĩnh vực dường như khó có thể tự lừa dối bản thân, vẫn có đến 60% nam giới tự xếp họ vào tốp 4. Thậm chí ngay những người kém nhất cũng tự dối mình về khả năng chơi thể thao. Chỉ có 6% người tham gia tin rằng năng khiếu chơi thể thao của họ dưới mức trung bình.
Daniel Kahneman (tác giả cuốn Tư duy nhanh và chậm) lập luận rằng xu hướng quá tự tin đặc biệt phổ biến trong giới đầu tư. Hơn bất kỳ đối tượng nào khác, nhà đầu tư có khuynh hướng thổi phồng kỹ năng của chính họ và chối bỏ vai trò của sự may rủi. Họ tự đánh giá quá cao về vốn kiến thức của bản thân, trong khi lại đánh giá thấp yếu tố rủi ro đi kèm và tự cường điệu khả năng kiểm soát hoàn cảnh của họ.
1️⃣Đầu tiên và trước nhất, nhiều nhà đầu tư cá nhân tin tưởng sai lầm rằng họ có thể chiến thắng thị trường. Vì vậy, họ thường đầu cơ và giao dịch quá nhiều. Hai chuyên gia kinh tế hành vi Terrance Odean và Brad Barber đã theo dõi các tài khoản cá nhân tại một hãng môi giới chiết khấu lớn trong suốt thời gian dài và phát hiện ra rằng nhà đầu tư cá nhân càng giao dịch nhiều, kết quả họ thu được càng tệ.
2️⃣Ảo tưởng về kỹ năng tài chính này có thể bắt nguồn từ một phát hiện tâm lý khác gọi là lệch lạc trong nhận thức. Các lỗi như vậy xuất hiện thường xuyên là do những ký ức thường nghiêng về nhớ các thành công: Bạn luôn nhớ những phi vụ đầu tư thành công. Và trong ảo tưởng đó, thật dễ thuyết phục bản thân rằng bạn “đã biết cổ phiếu Google sẽ nhân lên 5 lần ngay sau khi chào bán ra công chúng lần đầu (IPO).”
3️⃣Người ta thường có thiên hướng gán bất kỳ kết quả tốt đẹp nào cho khả năng của chính mình. Nhưng cũng có xu hướng bao biện kết quả tệ hại là do những sự kiện khách quan xảy ra ngoài dự đoán. Hồi tưởng lại quá khứ làm gia tăng thái độ quá tự tin và nuôi dưỡng ảo tưởng rằng thế giới dễ đoán định hơn nhiều so với thực tế. Thậm chí những người bán lời khuyên tài chính vô nghĩa cũng vẫn luôn tin rằng lời khuyên của mình đúng đắn.
👉👉👉Như Steve Forbes, tổng biên tập tạp chí Forbes từng trích dẫn lời khuyên ông nhận được từ ông nội mình: “Bán lời khuyên giúp kiếm lợi nhuận béo bở hơn nhiều so với việc thực hiện lời khuyên đó.”
